Bu soruya bazı araştırmaları derleyerek cevap verelim. Kaliforniya Üniversitesi’nde demir homeostasisini sağlayan bir gende ortaya çıkan değişikliklerin, demirle yetersiz beslenen demir eksikliği görülen çocukların beynindeki sinir hücrelerinin miyelin kılıfı ile bağlantı kurmasını engellediği saptandı.
Dünyanın en saygın bilim dergilerinden biri olan Proceedings of the National Academy of Sciences‘da yayınlanan bilimsel bir makalede ise demir eksikliği ile beynin yapısal bütünlüğü arasında doğrudan bir bağlantı olduğu ve demir eksikliğinin lisan ve motor gelişimi bozduğu deneysel olarak doğrulandığı belirtildi.
Kötü beslenme sonucunda oluşan demir eksikliğinin çocuklarda okul başarısını etkilediği, özellikle matematik ve lisan derslerinde başarısızlığa yol açtığı Kaliforniya Üniversitesi’nden Paul Thompson gibi birçok araştırmacının çalışma konusu olmuştur.
Araştırmacılar demir metabolizması ile nöronları çepeçevre saran ve onları besleyen miyelin kılıf arasında doğrudan bağlantılar buldular. Miyelin kılıfın demir ihtiyacının diğer hücrelerden daha fazla olduğu ise çok öncelerden beri bilinen bir gerçektir.
Yirmili yaşlardaki gençlerin beyin gelişiminin onlu yaşlarda belirlendiği ve bu yaşlardaki çocukların demir eksikliklerinin beyinlerinin hücresel bağlantılarını bozduğu belirlenmiştir.
Daha önce hiç kimse gelişmekte olan çocukların beslenme sırasında aldıkları demirin beyin hücreleri arasındaki bağlantıyı bu denli etkileyebileceğini ve ilerideki yaşamlarında onların bilişsel yeteneklerini ve motor becerilerini bu kadar çok etkileyeceğini düşünmemişti.
Thompson ve arkadaşları beynin demir içeriğinin sadece beslenmeye değil, genetik alt yapıya da bağlı olduğunu ve bu genlerden birinin de HFE geni olduğunu belirtmiştir.
Bu Yazımızda Neler Var
Peki buraya kadar anlattıklarımızın zeka gelişimi ile alakası var mı?
Tabii ki hayır diyebiliriz. HFE geni ile çocuğun daha akıllı veya daha zeki olacağı arasında herhangi bir ilişki yoktur.
Demir eksikliği durumunu önlemek için fazla demir minerali takviyesi almak zararlı mıdır?
Tıpta genel kural, zehirin dozda olduğudur. Yaşamın kaynağı olan su dahi aşırı içilirse zehirler. Bu demir için de geçerlidir. İki ucu keskin bir kılıç gibi, demirin eksikliği beynin gelişmesini bozar, fazlası da nörodejeneratif hastalıklara yol açarak kişiye zarar verir.
Son Söz
Demir eksikliğinin beyin gelişimini etkilediği çeşitli araştırmalarla ispatlanmıştır. Çocuğunuz veya kendiniz için gerekli vitamin ve mineral testlerini zamanında yaptırmayı ihmal etmeyin. Bir aile hekimine gitmeniz yeterli olacaktır. Herhangi bir vitamin veya mineral eksikliğinde doktorunuz size yapmanız gerekeni söyleyecektir.
